شکیبایی قالی بافی کجا و قمار سنگ بزرگ برداشتن کجا؟

قالی ایران در صفحه ی اول شناسنامه ی هنر ایران قرار دارد. برای سرانجام رسیدن یک فرش طراح لازم است، فن دان نخ ریسی لازم است، خم و فن رنگرزی باید باشد، داری می بایست به پا باشد و تار و پودی بر آن استوار تا آن گاه هنرمندانی چند با شکیبایی گره به گره و رج به رج پیش بروند تا حتی قالیچه یا فرشی فاخر به هستی آید از آن نوع که افتخار هنر ایران است. و یا اگر بر فرشی گران قیمت آسیب آمده باشد استاد رفوگر می باید هزاران حوصله و تدبیر به کار بندد تا آن فرش را به روزگار درخشانش باز گرداند. اما در تعجبم که نه برنامه ریزی و شکیبایی فرش بافی به اخلاق عمومی ایرانیان ترجمه شده است و نه تدبیر و مداواگری رفوگرانه اش.

در عوض، به دلایل گوناگون آنچه که امروز در بین ایرانیان رایج می بینیم اشتهای تمام نشدنی برای انجام کارهای زود سرانجام و غول آساست. کارهایی از جنس انقلاب وکون فیکون کردن بساط دنیا و زیر و زبر کردن دار هستی و هر آنچه بر وفق ما نیست. این نشان دهنده ی غلبه ی فرهنگ بازاری امان است: کارهایی که سود زود و زیاد برایمان بیاورد. شکیبایی انباشتن و گره بر گره افزودن از فرهنگ معاصر ایرانی غایب است. از سراسیمگی از دست دادن وقت های گرانقیمت گذشته سعی می کنیم استفاده ی دوپینگی از وقت حال و آینده امان بکنیم برای همین اغلب به خود و دیگران دروغ ها می گوییم تا کارمان بصورت جهشی پیش برود. البته عجب نیست که این عجول و زود خواه بودن صبح تا شام از صدا و سیما تبلیغ و از طرف سیاست نداران ما تشویق و بلکه اجرا می شود. اگر به پیام نوروزی آیت الله خامنه ای توجه کنید یکی از توصیه های ایشان این بود که باید گشت و راه های میان بر را پیدا کرد که گمانم بزرگترین نمونه ی راه میان بر شخص احمدی نژاد است. کسی که می خواهد یک شبه تمام قله های علم های مختلف را فتح کند.

 نکته آنکه: کارهای کوچک ولی انباشته شدنی را دست کم نگیریم. لازم نیست همیشه کارهای خیلی خیلی بزرگ بکنیم. اکثرا کارهای بزرگ ناشده باقی می مانند و حسرت انجام چند کار کوچک و سازنده را هم در دل همه باقی می گذارند. سوداگران همیشگی کارهای غول آسا همچون قماربازانی اند که شاید یک بار ببرند ولی معلوم نیست آن بار در وقت مناسب صورت بگیرد یا نه و یا اینکه اصلا او بتواند از آن برد ناگهانی استفاده کند یا خیر. چه بارها که برای انجام کارهای بزرگ کارهای قبلی را دور انداخته ایم و آن کار بزرگ را هم نکرده ایم. آهسته و پیوسته رفتن و کارهای انباشتنی اما کوچک کردن عاقبت کوهی از موفقیت خواهد ساخت. کاش بتوانیم شکیبایی قالی بافی را به جای زود خواهی های قماربازانه پیشه کنیم. البته می توان قالی را سریع تر بافت می توان سریع تر طراحی ها را انجام داد ولی نمی توانیم طراحی نکرده و یا گره در گره نیانداخته قالی یی داشته باشیم.